W ostatnich latach liczba aptek w Polsce wyraźnie spada. W 2020 roku zamknięto aż 828 aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych w porównaniu do danych na koniec roku 2019. Tendencja pozostaje wzrostowa. W 2019 roku ubyło 533 placówek, a w 2018 – 458[1].
Przyczyn takiego stanu rzeczy można upatrywać w restrykcjach prawnych i geograficzno – demograficznych wprowadzonych nowelizacją Prawa farmaceutycznego w 2017 roku (tzw. „Apteka dla Aptekarza”). Do tego dochodzą problemy związane z różnie ocenianym przez WIF prowadzeniem działalności w formie franczyzy, bezwzględny zakaz reklamy, czy problemy ze znalezieniem wykwalifikowanego personelu.
Gdy prowadzenie działalności okazuje się „zbyt trudne”, a co gorsza nierentowne właściciele często podejmują decyzję o zamknięciu apteki.
Powiadomienie WIF o zamknięciu apteki
Zgodnie z Prawem Farmaceutycznym („PF”) rezygnacja z prowadzonej działalności powoduje, że zezwolenia na prowadzenie apteki wygasa. Mimo, że wygaśniecie zezwolenia następuje „z mocy prawa” przedsiębiorca powinien wystąpić do właściwego WIF o wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia, a co najmniej poinformować WIF o rezygnacji z prowadzenia apteki.
W następnie otrzymania zawiadomienia od przedsiębiorcy o rezygnacji z prowadzenia działalności WIF wydaje decyzję o wygaśnięciu zezwolenia. Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny, co oznacza, że jedynie potwierdza fakt wygaśnięcia zezwolenia.
Powiadomienie WIF leży w interesie samego podmiotu prowadzącego aptekę. W przypadku braku takiego zawiadomienia działalność taka nadal będzie widniała w Rejestrze Aptek[2] i nie zmieni tego nawet fakt, że przedsiębiorca zostanie wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej. Dla pacjentów, jak i organów nadzoru nadal pozostanie podmiotem prowadzącym aptekę na podstawie posiadanego zezwolenia.
Nieaktualne dane w Rejestrze mogą stać się przyczyną problemów. Zgodnie z Prawem Farmaceutycznym nieprowadzenie działalności przez okres 6 miesięcy stanowi podstawę do cofnięcia zezwolenia. Niepowiadomienie WIF o rezygnacji z działalności można interpretować jako jej nieprowadzenie. Z kolei cofnięcie zezwolenia powoduje utratę możliwości jego uzyskania w ciągu kolejnych 3 lat.
W związku z powyższym, do faktycznego zamknięcia apteki, oprócz rzeczywistej rezygnacji z działalności konieczne jest złożenie do WIF zawiadomienia o zakończeniu prowadzonej działalności.
W informacji do WIF warto określić dzień, w którym apteka lub punkt apteczny zostanie zamknięty dla pacjentów. Wskazanie daty zakończenia działalności pozwoli na stwierdzenie przez organ wygaśnięcia zezwolenia w dacie faktycznego zakończenia działalności.
Umowa na refundację leków z NFZ a zakończenie działalności
W wyniku stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki wygasa również umowa na realizację recept zawarta przez aptekę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Na przedsiębiorcy ciążą jednak obowiązki informacyjne.
Podmiot prowadzący aptekę jest obowiązany powiadomić NFZ o zakończeniu działalności oraz przedłożyć kopię decyzji o wygaśnięciu zezwolenia.
Ponadto, z uwagi na to, ze Apteka zobowiązywana jest do przechowywania recept na refundowane leki, przez okres co najmniej 5 lat, liczonych od zakończenia roku kalendarzowego, w którym nastąpiła refundacja, likwidujący powinien również powiadomić pisemnie oddział wojewódzki Funduszu, o miejscu przechowywania recept wraz z aktualnymi danymi adresowymi.
Zawiadomienia należy dokonać w terminie w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia zezwolenia.
Inne obowiązki związane z zamknięciem apteki
Oprócz powiadomienia WIF i NFZ przedsiębiorca zamykający aptekę musi również pamiętać o rozwiązaniu umowy najmu na lokal, umów z pracownikami, firmami farmaceutycznymi i innymi kontrahentami. Umowy te przewidują zazwyczaj różne okresy wypowiedzenia, dlatego tematem trzeba się zająć odpowiednio wcześniej.
Ważne jest również właściwe postępowanie z zapasem pozostałych na stanie leków. Możliwe rozwiązania przedstawiamy w odrębnym artykule.
Podsumowanie
Zamknięcie apteki, choć czasami nieuniknione nie musi być wcale trudnym i żmudnym procesem. Jeżeli podjąłeś decyzję o zakończeniu działalności aptecznej i masz pytania zapraszam do kontaktu.
[1] według obliczeń Grant Thornton (na podstawie danych z Krajowego Rejestru Zezwoleń na Prowadzenie Aptek Ogólnodostępnych i Punktów Aptecznych). Raport „Rynek Apteczny w Polsce” z 10.06.2021 r.
[2] Krajowy Rejestr Zezwoleń na Prowadzenie Aptek Ogólnodostępnych, Punktów Aptecznych, Aptek Szpitalnych i Zakładowych
